Archieven

Verhalen van een joodse familie

Een fascinerend verhaal: 10 generaties (meer dan 350 jaar!) van de familie Sousa brengt de joodse geschiedenis van Amsterdam op een heel persoonlijke manier tot leven. Van de 17e eeuw tot vandaag passeren alle aspecten van het joodse leven in Mokum de revue, verteld aan de hand van David Shushan en zijn nakomelingen. Tijdens de wandeling […]

Diamantwandeling II: De ontwikkeling van de industrie

Rondom het Weesperplein zijn nog heel wat overblijfselen te vinden van de eens zo omvangrijke Amsterdamse diamantindustrie. De ontwikkeling van huisnijverheid naar grootschalige op stoom, en later op elektriciteit aangedreven fabrieken is nog duidelijk in het staartbeeld terug te zien. Ook de handel en het vakbondswezen hebben zichtbare sporen nagelaten. De grootste concentratie gebouwen is te vinden langs de Nieuwe […]

Diamantwandeling I: De maatschappelijke positie van de arbeiders

De conjunctuurgevoelige diamantindustrie heeft korte periodes van grote bloei gekend die steevast gevolgd werden door dramatisch verval. Het is dan ook niet verrassend dat vanuit deze industrie de eerste grote vakbond is ontstaan. In de negentiende eeuw leidde toenemend maatschappelijk bewustzijn tot de introductie van sociale woningbouw en publieke sanitaire voorzieningen. De eerste stadssanering vond […]

Joodse thema’s in het werk van Rembrandt

Een groot deel van zijn leven woonde en werkte Rembrandt in het hart van de Amsterdamse Jodenbuurt. Volgens de overlevering had hij goed contact met zijn Joodse buurtgenoten. Hij portretteerde Joodse notabelen, waaronder de arts Ephraim Bueno. Voor de rabbijn en uitgever Menasseh ben Israel maakte Rembrandt een aantal bijzondere boekillustraties. En voor andere werken […]

Wandeling door een verdwenen buurt

In 2013 was het 130 jaar geleden dat de grachten rond het eiland Vlooyenburg zijn gedempt. Dit eiland wordt gezien als de vroegste vestigingsplaats van Joden in de stad. Langs de grachten stonden de eerste synagogen van Amsterdam. De demping in 1883 was nodig om plaats te maken voor de drukbezochte markt, nog altijd aanwezig op het […]

De Nederlandse herdenkingscultuur kritisch bekeken

Amsterdam kent honderden monumenten die verwijzen naar de oorlogstijd. Monumenten voor specifieke groepen slachtoffers (Joden, zigeuners, homo’s) zijn in de meeste gevallen verwezenlijkt na langdurige politieke strijd. Nieuwe inzichten hebben in die gevallen geleid tot veranderingen in de herdenkingscultuur. In de voormalige Jodenbuurt staan veel monumenten, zoals de Hollandse Schouwburg, de Dokwerker, het Monument Kunstenaarsverzet, […]

Transvaalbuurt met hart en ziel

De Transvaalbuurt is in 1903 ontworpen door architect H.P. Berlage. Het werd een proeftuin voor sociale woningbouw. Onder andere de Algemene Woningbouw Vereniging en het Joodse Bouwfonds Handwerkers Vriendenkring realiseerden hier hun eerste woningen. De buurt had een sterk Joods karakter. Het werd dan ook de ‘Tweede Jodenbuurt’ van Amsterdam genoemd. De bewoners waren over het algemeen […]

testtest