Nieuws

Eindverslag MzM 2019-2022

Voor de succesvolle projectperiode 2019-2022 van Museum zonder Muren is een eindverslag opgesteld. Het verslag laat overzichtelijk zien hoe de twee hoofdactiviteiten uit deze periode zijn verlopen, namelijk: de Verkenning Trans-Atlantisch Slavernijmuseum en de Historische Routes Amstelveen. Verder geeft het verslag een mooi historisch overzicht van de organisatie sinds de oprichting in 2013 tot opheffing van de stichting in 2022. De organisatie blijft bestaan als onderdeel van het onderzoeks- en projectbureau BELTSAZAR.


De teksten zijn geschreven door Daniël Metz, de vormgeving is verzorgd door Eva DeCarlo. Met dank aan het bestuur, Ellen de Vries en Suzanne Wolf, voor de redactiewerkzaamheden.

Bekijk hier het eindverslag Museum zonder Muren 2019-2022.


Boekpresentatie ‘Diamantgracht’

Onder de spectaculaire glazen koepel op het dak van voormalige Diamantbeurs vond op 26 mei 2022 de feestelijke presentatie plaats van het boek Diamantgracht. Een pracht-locatie, helemaal in stijl bij het onderwerp. De diamantbeurs speelt een hoofdrol in het boek en biedt uitzicht over de Nieuwe Achtergracht. De huidige eigenaren van het gebouw, media hotspot CapitalC, onderkennen de historische waarde van hun bezit en hebben de boekpresentatie gesponsord.

De eerste exemplaar van het boek is in ontvangst genomen door Edward Asscher, oud-directeur van de Royal Asscher en vertegenwoordiger van de vele familiebedrijven die de diamantindustrie heeft gekend.  Het tweede exemplaar ging naar Willem Sijthoff, eigenaar van Sijthoff-media en CapitalC, als waardering voor de historische zorg waarmee hij de Diamantbeurs heeft laten restaureren.

Op de boekpresentatie waren zo'n 120 toehoorders aanwezig. Merlijn Olnon van de WalburgPers heette het publiek welkom, waarna Henk Looijesteijn de auteur, Daniël Metz, interviewde over het schrijfproces en bijzondere historische vondsten. Het was een bijzondere feestelijke lancering van een belangrijk boek.


Tweede route door Amstelveen

In augustus 2021 is de tweede historische route door Amstelveen gerealiseerd. De route voert door het Oude Dorp en Keizer Karelpark. Het laat zien hoe een agrarisch dorp is uitgegroeid tot forensenstad. Daar zijn nog veel sporen van terug te vinden in de openbare ruimte. Via acht informatiepanelen worden bezoekers door de twee buurten geleid. De route maakt deel uit van het project 'Historische Routes Amstelveen' dat door Daniël Metz is gelanceerd. Begin 2022 zal een derde route tot stand komen.

Zie nieuwsbericht in het Amstelveens Nieuwsblad


Verkenning Slavernijmuseum afgerond

De verkenning voor een toekomstig nationaal trans-Atlantisch slavernijmuseum is afgerond. Als projectleider van Museum zonder Muren heeft Daniël Metz samen met samenwerkingspartner Eva DeCarlo aan het rapport meegeschreven. Het heeft geresulteerd in een lijvig rapport dat eind mei 2021 is overhandigd aan de burgemeester en wethouders van Amsterdam. In oktober van dit jaar zal de gemeente samen met OCW met een advies komen voor het vervolgtraject.  

Naar item in portfolio


Boek ANDB is verschenen!

In het voormalige vakbondsgebouw van de ANDB aan de Henri Polaklaan is op 4 oktober 2019 het boek 'Een schitterende erfenis' gepresenteerd. Het boek is tot stand gekomen ter gelegenheid van het 125e oprichtingsjaar van de diamantbewerkersbond in 1894. Voor die gelegenheid heeft het IISG alle archieven van de ANDB laten digitaliseren. De archieven zijn digitaal ontsloten via de website diamantbewerkers.nl . Gebruik makend van deze archieven is een boek samengesteld met hoofdstukken geschreven door verschillende auteurs/experts. Daniël Metz heeft aan drie hoofdstukken bijgedragen: de industrialisatie (1820-1890), de teloorgang van de industrie (1920-1945) en het einde van de ANDB (1945-1958).
    Het boek is te bestellen bij de WalburgPers.

Interim-conservator

In de aanloop naar de diamanttentoonstelling in het Joods Historisch Museum (27 sept. 2019 t/m 1 maart 2020) is Daniël Metz aangesteld als interim-conservator. Hij zal zich voornamelijk bezighouden met een publieksgerichte presentatie. Dat is onder meer te zien in de toegankelijke, informatieve teksten. Er wordt ook een leuke animatie gemaakt over de diamantindustrie in Amsterdam. Gedurende de tentoonstelling zal hij tevens enkele lezingen en stadswandelingen rond dit thema verzorgen. Bekijk hier de animatie 'Amsterdam Diamantstad'

Voorstel ingediend voor nieuw slavernijmuseum

In 2018 heeft de gemeente Amsterdam een oproep gedaan voor creatieve initiatieven om tot een nieuw nationaal slavernijmuseum te komen. BELTSAZAR heeft de uitdaging opgepakt en een 'out of the box'-plan ingediend naar het model van Museum zonder Muren. Uitgangspunten in dit plan zijn verbinding, participatie, gebruik maken van de openbare ruimte, inbedding in de stad en nadruk op gedeelde geschiedenis. Voor het nieuwe museum is een unieke locatie gekozen aan het water, wat de relatie tussen Nederland en de voormalige overzeese koloniën voelbaar maakt. Een hoogwaardige invulling van de buitenruimte is van groot belang om het zware onderwerp van slavernij toegankelijker te maken en de drempel te verlagen. Eenmaal in het museum kunnen bezoekers terecht met al hun vragen: 'Waarom gaat deze geschiedenis mij aan?' en 'Wat kan ik terugvinden over mijn voorouders?' Het museum en een daar omheen gelegen park zullen een aanwinst zijn voor de stad. Over de specifieke  invulling van het plan kan hier nog niet veel worden vrijgegeven. Het plan is nog in behandeling. Een commissie heeft zich gebogen over de 14 verschillende inzendingen. Eind vorig jaar is een beoordeling voorgelegd aan het college van burgemeesters en wethouders. Nu is het wachten op de officiële bekendmaking welk van de ingediende plannen uitgevoerd gaat worden. BELTSAZAR denkt goede kans te maken.

Bijdrage boek ANDB (publicatie november 2019)

Vanuit zijn specialisme over de Amsterdamse diamantindustrie is Daniël Metz gevraagd mee te werken aan een boek over de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond, beter bekend als ANDB.  Voor dit boek heeft hij samen met co-auteurs drie hoofdstukken verzorgd, betreffende de vroege industrialisatie, de oorlogstijd (WO II) en de naoorlogse korte opbloei en uiteindelijke teloorgang van de ANDB. In een recordtijd van vijf maanden zijn de bijdragen voor de hoofdstukken geschreven. Veel vooronderzoek was al verricht voor zijn eigen boek over de Diamantgracht, dat in 2020 zal uitkomen. Heel bijzonder was om op het IISG te werken, waar de archieven van de ANDB bewaard worden. struinend door het archiefmateriaal zijn veel nieuwe feiten boven water gekomen. Met name het hoofdstuk over de oorlogsperiode geeft een totaal nieuw beeld op de deportatie van een grote groep joodse diamantbewerkers en diamantairs (ruim 2300 personen). Het boek wordt in november 2019 gepresenteerd, tegelijk met de lancering van een website over de ANDB en twee tentoonstellingen. Het is dan precies 125 jaar geleden dat deze eerste moderne vakbond van Nederland het levenslicht zag, na een onstuimige staking waar zo'n 10.000 Amsterdamse diamantbewerkers aan deelnamen. Zie voor meer informatie de website van het IISG.

Afscheid als redacteur van Misjpoge

Na 13 jaar heb ik afscheid genomen als redacteur van Misjpoge. In 2005 ben ik begonnen. Het thema van joodse genealogie ligt mij na aan het hart. Als historicus ligt voor mij het accent meer bij de reconstructie van familiegeschiedenissen dan bij de harde data, al zijn die wel nodig om een goed gefundeerd verhaal te kunnen vertellen. Bij het formele afscheid, tijdens de ALV van de Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie, op 18 maart, heeft de secretaris een mooie toespraak gehouden, waarin in kort bestek mijn bijdrage aan de redactie wordt benoemd. Hieronder de tekst van die toespraak:   Beste Daniel, Uit naam van het bestuur wil ik je van harte danken voor je enthousiasme en inzet de afgelopen 13 jaar in de redactie Misjpoge. Je was redacteur, eindredacteur, je deed de opmaak, je deed eigenlijk álles. Ook bij de nieuwe vormgeving van het blad heb je een stimulerende rol gespeeld – en dat heeft geresulteerd in een fraai resultaat waar we nog steeds blij mee zijn. Je was bovendien auteur (soms met een co-auteur) van niet minder dan 49 artikelen in Misjpoge: hoofdartikelen, recensies, en ‘monumentjes’. In 2010-11, schreef je de 4-delige serie ‘Rondom de Nieuwe Achtergracht’, maar het hoogtepunt was toch beslist de 5-delige serie ‘Metz uit Münster’, in jaargangen 2014-2015. Ik heb je familiegeschiedenis met heel veel plezier gelezen. Je was ook de grote gangmaker van het Indiënummer (2014:4), uitgegeven in samenwerking met JHM en Menasseh ben Israelinstituut. Je publiceerde je eerste bijdrage in 2005-1, een bespreking van De Twentse Paradox van Marjolein Schinkel (een boek dat mij na aan het hart ligt), de derde in 2005-3, een stuk geschreven samen met Karin Hofmeester over het Digitaal Monument. En door dat monument hebben wij elkaar ontmoet; jij was mijn eerste contact bij Kring. Namens het bestuur én de leden overhandig ik je met plezier een kleine attentie, en een bos bloemen. Ik heb de bloemist gevraagd de kleurstelling van Misjpoge zoveel als mogelijk te benaderen. John Löwenhardt secretaris

Gruuthuse Museum Brugge

In aanloop naar de heropening van Gruuthuse Museum in Brugge (voorjaar 2019) zal Beltsazar in samenwerking met Eve DeCarlo Projects een participatief project opzetten volgens de methode zoals deze de laatste jaren is ontwikkeld voor Museum zonder Muren. Het is de bedoeling dat stadbewoners zich meer betrokken gaan voelen bij het museum en haar collectie. De eerste fase is het opstellen van een conceptplan. Eind februari zal dit plan in Brugge worden gepresenteerd.

‘Blingbling op Muiderberg’

Eind november is in het kwartaalblad Misjpoge een artikel van mij verschenen over grafstenen van diamantairs op de joodse begraafplaats te Muiderberg. Een cultuurhistorische beschouwing geeft nieuwe inzichten en roept gelijk ook vragen op. Waarom is vakbondsleider Henri Polak daar eigenlijk begraven? Had hij als voorman van de socialistische beweging niet ergens anders begraven willen worden? Misschien had hij wel gekozen voor crematie op Westerveld. Crematie was officieel nog niet toegestaan, maar won wel terrein. Daar hebben diamantwerkers een belangrijk aandeel in gehad. Lees hier het artikel 'Blingbling op Muiderberg'.

‘De Diamantgracht’

Alles staat in de steigers voor het schrijven van 'De Diamantgracht'. In de afgelopen jaren heeft Daniël Metz veel onderzoek verricht  naar de Amsterdamse diamantindustrie. Daarbij heeft hij veel uniek materiaal gevonden. Nu is het tijd om dat materiaal samen te brengen in een mooi overzichtswerk. Het verhaal concentreert zich rond de Nieuwe Achtergracht waar de industrie, handel en het vakbondswezen in een overwegend joodse buurt heel dicht op elkaar gevestigd waren. Meer dan 40 gebouwen en objecten herinneren aan dit verleden. Uit de reconstructie van deze geschiedenis zal blijken dat de gracht het vergeten hart van de Amsterdamse diamantindustrie vormt. Nieuwsgierig geworden? Lees dan het artikel 'Diamantairs op de Achtergracht', een voorproefje, in 2008 verschenen in Ons Amsterdam.

Monument Tugelaweg

Op 13 maart is langs de Tugelaweg een nieuw monument onthuld dat onderdeel uitmaakt van de herinrichting van het spoortalud. Het kunstwerk van 300 meter lang is ontworpen door Hansje van Halem en dient als keerwand tussen het wandelpad en de oplopende spoordijk. In de keerwand is een gedicht verwerkt van dichter K. Michel. Het monument en het gedicht gedenken de oorspronkelijke Joodse bewoners van de vijf woonblokken van de Handwerkers Vriendenkring. Ymere renoveert en vernieuwt deze woonblokken en heeft daarbij het intief genomen tot dit eerbetoon. Gedurende de ontwikkelingsfase was Daniël Metz betrokken als historisch adviseur.